Bir çok bilgisayar kullanıcısı bilgisayarda depolama birimi ve bellek terimlerinin aynı anlama sahip oluğunu düşünür. Fakat bilgisayarda depolama birimleri ve bellek farklı göreve sahiptir. Konu ile ilgili olarak bellek (Hafıza) ve depolama birimlerinin anlamı ile birbirleri arasındaki farkı sizlere anlatmaya çalışacağız. Ayrıca Ram nedir veya ram bellek nedir gibi soruların yanıtlarını da öğrenmiş olacaksınız.
Bilgisayarda Depolama ve Bellek Birimleri
Bilgisayar depolama birimleri, kullandığımız cihazda istediğimiz verilerin (bilginin) depolanması için kullanılan alandır. Uzunluk olarak Metre santimetre, kilometre gibi kavramlar kullanılır. Depolama birimi olarak byte ve megabyte gibi terimler kullanılır. Byte bilgisayarda en küçük veri birimidir.
Bellek Nedir?
Bilgisayarda bellek, bilginin kısa zamanda depolanarak istenildiği zamanda hızlıca erişilebilen bir bileşendir.
2 farklı şekilde ifade edilir. Bunlara DRAM veya RAM denir. Bellek terimi yerine bu iki terimde kullanılır. Bilgisayarda yapılan birden fazla işlem bellek üstünde depolanır.
Word dosyası düzenlerken bellek üzerinde tutulur, daha sonra kaydet dediğimiz zaman hafızaya alınır. Bilgisayarda bellek miktarı arttıkça sistem hızı ile performans artar. Bilgisayarda bellek ne kadar çok olursa üzerinde tutulan veri o kadar fazla olur.
Depolama Nedir?
Depolama, verilerin uzun süre kayıt altında tutulduğu birimdir. Bellek ise, verileri kısa süreli elinde tutan birimdir. En çok kullandığımız depolama birimleri, HDD (Sabit Disk Sürücüsü) ve SSD (Katı Hal Sürücüsü) sürücüleridir. Bu birimler kullanıcının bilgisayarda depolanmasını istediği bilgilerin tutulduğu yerdir.
Bellek ile Depolama Arasındaki Fark
Bellek ile depolama arasındaki fark, bilgisayarımızı her kapattığımızda bellek üzerindeki veri silinir. Fakat depolama birimi üzerindeki veriler silinmez.
Bilgisayarda Veri Depolama Birimleri Nelerdir?
Veri depolama birimleri temel olarak şunlardır:
Birincil Depolama Birimleri:
- RAM Belleği
- ROM Belleği, olmak üzere ikiye ayrılır.
RAM Bellek
Ram bellek rastgele Erişimli Bellek olarak bilinir. Bilgisayarın geçici hafızasıdır. Cihaz açıldığında yapılan işlemler burada tutulur. Bilgisayar kapatıldığında ram bellek üzerinde tutulan bu veriler silinir.
ROM Bellek
Bu bellek üzerindeki bilgiler sadece okunabilir. Rom bellek cihaz açıldığında çalışmaya başlar. Temel olarak veriler bu küçük hafıza biriminde saklanır. Depolama üzerindeki verilerin hareketlerinden sorumludur.
Bu birimdeki verilerin silinmesi veya değiştirilmesi görevi ROM bellektedir. İşlemler silinmez ve geçici değildir. BIOS ekranı aracılığı ile ROM üzerinde ki bilgiler görülebilir.
İkincil Depolama Birimleri:
- Sabit Diskler
- HDD Harddisk
- SDD Harddisk
- Taşınabilir (Harici) Harddisk
- Optik Sürücüler
- DVD (Digital Versatile Disc)
- CD (Compact Disc)
- CD ve DVD Türleri
- CD/DVD-ROM (Read Only Memory):
- CD/DVD-R (Recordable):
- CD/DVD-RW (ReWritable):
- CD ve DVD Türleri
- Blu-Ray Disc
- HVD (Holographic Versatile Disc)
- USB Bellek (Flaş Bellek)
- Hafıza Kartı-SD Kart (Secure Digital)
- Bulut Depolama
- Floppy Disk (Disket)
İkincil depolama birimleri en çok kullanılan kalıcı ve taşınabilir olan depolama birimleridir. Burada ki veriler bilgisayarı kapatsak bile, biz müdahale etmediğimiz sürece silinmez. Aşağıda sizler için, ikincil depolama birimlerini açıklamaya çalıştık.
1- Sabit Diskler
Hard Disk olarak bildiğimiz depolama birimleridir. Yüksek boyutlarda verilerimizi saklayabiliriz. İçerisindeki bilgiler tamamen kullanıcı ile ilişkilidir. Saklama silme gibi durumları biz yönetiriz. HDD ve SDD olmak üzere iki çeşittir. USB bellek gibi taşınabilen türleri mevcuttur.
a- HDD Harddisk
Bir merkez etrafında dönen disklerden ve bu disklerin birbiri üstüne konuşlanmasıyla oluşan depolama birimidir. Dönebilen bu manyetik disklerin üstünde ise okuyucu ve yazıcı kafalar vardır. Bilgiler yani veriler hard diske kaydedilirken mıknatıs özelliği (mıknatıslanma mantığı) kullanılmaktadır. Çalışma prensibi şu şekildedir. Mıknatısın üzerinde olan iki kutuptan biri 1 diğeri 0 a karşılık gelir ve bilgiler yani veriler byte olarak depolanır. byte nedir ? Byte bilgisayarın en küçük veri (bilgi) birimidir.
Şu an kullandığımız HDD Harddisklerin kapasitesi 500GB ile-4TB arası değişmektedir. Fakat yapılan çalışmalar ve gelişen teknoloji ile ısı yönlendirmeli manyetik kayıt yapabilen teknolojiye sahip HARM teknolojisi sayesinde, 2025 yılında bu kapatesite 200 TB ile 300TB ‘ye çıkması bekleniyor.
RPM: Disklerin birim zamandaki dönüş hızına RPM denir (Revolutions Per Minute). RPM günümüzde 5600-15000 rpm arasında olabilmektedir. 7000 rpm ile 10000 rpm ye sahip bir harddisk’i kıyaslayacak olursak rpm değeri yüksek olanın performansı da daha yüksek olacaktır.
b- SSD Harddisk
Bu tür sürücülere Katı Hal Sürücü denir. Bunlarda hareketli parçalar yoktur. Dönen disk yoktur. Motor yoktur. Bu sayede SSD ler hem sessiz hemde HDD ye göre daha hızlı olduğunu söyleyebiliriz.
SSD’lerin hızı HDD’lere göre daha yüksektir. Bilgisayar açılışından örnek verecek olursak SSD bulunan bilgisayar normal bir bilgisayardan 10 kat daha hızlı açılabilir ve veri transfer hızı daha yüksektir.
Piyasada 100 TB hafıza kapasitesi bulunan SSD harddiskler mevcuttur. SSD’ler HDD’lere göre pahalıdır.
M2 SSD sürücüleri piyasada ki en hızlı SSD tipleridir. Anakartınız ile uyumlu olmalıdır. Yoksa kullanılamaz.
c- Taşınabilir (Harici) Harddisk
Bu tür harddisklere External Harddisk denir. USB belleklere benzetebiliriz.
2- Optik Sürücüler
Veriyi optik ortamda depolama özelliğine sahip olan sürücülerdir. Lazer ışını ile veriyi yazarlar. Veriyi girinti ve çıkıntı şeklinde yazarlar. Birimler 12cm çapa sahip 1.2 mm kalınlığı olan ortası delik bir daire şekline sahiptir. DVD, CD, Blu-Ray ile HVD bu sürücülere örnektir. Bilgisayarda depolama birimi olarak verilerin eski yıllarda saklandığı ortamlardır. Yüzeylerinin çizilmemesi gerekir. Hızları x ile temsil edilir. 1X=150KB lik veri akışını transferini temsil eder.
a- CD (Compact Disc)
CD ler 1980 li yıllarda ses dosyalarının kaydı için üretilmiştir. Fakat sonra dan video ve başka veri türlerinin de kullanımına uygun şekilde üretilmeye başlanmıştır. Depolama biriminin düşük olması 700 MB sonraki yıllarda kullanımını düşürmüştür.
Bir CD 52X veri hızı barındırır. Bu da saniyede 7800 KB veri okuma anlamına gelir.
b- DVD (Digital Versatile Disc)
DVD ler 1990 lı yılların ortalarında piyasaya sürüldü. Sinema sektörü için devrim anlamına gelen bu DVD depolama birimleri, bir süre sonra genel olarak depolama birimlerine dönüştüler. CD den daha fazla bir veri depolama birimine sahip olmaları nedeni ile daha çok tercih edildiler. Depolama kapasiteleri 4.7 GB olan DVD ler çift katmanlı ise bu sayı 17GB ye kadar çıkabilir.
DVD ler depolama birimleri olarak halen kullanılmaktadırlar. 12x, 16x, 24x, 36x gibi hızına sahiptirler. Günümüzde en yaygın kullanılan DVD’ler 12x hızına sahiptirler. 12x olmaları 16244 KB/s okuma hızı anlamına taşır.
CD ve DVD Türleri
CD/DVD-ROM (Read Only Memory): Üzerlerine yazılan veriler bir daha silinemez.
CD/DVD-R (Recordable): Veriler kullanıcı tarafından yazılır fakat silinemez. Ama Depolama birimleri dolana kadar tekrar tekrar yazılabilirler. Boş olarak satın alınır.
CD/DVD-RW (ReWritable): Kapasiteleri dolana kadar, üzerlerine veriler yazılabilir. Tekrar tekrar silinebilir.
c- Blu-Ray Disc
Blu-Ray Disc ler genel olarak yüksek çözünürlüklü olan videoları saklamak için kullanılır. Anlamı Mavi Işın dır. 25 GB kadar veri saklana bilir. Ultra HD videolar Blu Ray Disc lerde kolayca izlenebilir.
d- HVD (Holographic Versatile Disc)
HVD kırmızı ve mavi-yeşil lazerin birleşmesiyle oluşan teknik ile çalışır. Üzerinde araştırmalar halen daha devam etmektedir. 3.9TB ye kadar depolama yapabilir.
HVD 1 gigabit/s = 120 MB/s veri transfer hızına ulaştığı bilinir.
HVD teknolojisinin fiyatı çok yüksektir. Veri saklamak isteyen büyük firmalar, şirketler tarafından kullanılır.
3- USB Bellek (Flaş Bellek)
USB Bellek veya Flaş Bellek olarak bildiğimiz. En yaygın olan depolama birimlerindendir. Universal Serial Bus kelimesinin kısaltmasıdır. Dış donanımdır. Bilgisayar ile veri alışverişi yapmamızı sağlar. Bilgisayara dışarıdan takılan bir donanımdır. USB depolama aygıtı 1980 yıllarında ilk olarak Toshiba firması tarafından 2MB lik alana sahip olarak üretildi.
4- SD Kart – Hafıza Kartı (Secure Digital)
SD kartlar, 2001 yılında San Disk firması tarafından üretilmiştir. Teknoloji MMC kartın geliştirilmesi ile ortaya çıkmıştır. Mobil telefonlar için kullanılan depolama birimlerinin 8-32GB ye hatta 512 GB’a kadar olan SD Kartlar mevcuttur.
5- Bulut Depolama
Bulut Depolama teknolojisi, kısaca; kişilerin bilgilerini (resim, video, fotoğraf, not, pdf vb..) sanal ortamda saklamaya yarayan depolama birimidir veya hizmetidir. Servisler sağlayıcılar tarafından yönetilir İnternet aracılığı ile kullanılır. Kişiler kullanıcı adı ve şifrelerini girerek kendilerine tanınan depolama birimleri kadar alanda veri depolayabilirler.
Bu servislere örnek verecek olursak; One Drive, SkyDrive, Yandex Disk, Google Drive, Open Drive, DropBox, EBA Dosya, iCloud, , Mynet Depo gibi bulut depolama hizmeti veren servisler bulunmaktadır. Ücretli olduğu gibi ücretsiz servisler mevcuttur.
6- Floppy Disk (Disket)
Günümüzde artık kullanılmamaktadır. Çok eskilerde USB bellek ler gibi görevleri vardı. Veri depolama kapasiteleri çok düşüktü. 1.44MB olan bu depolama alanı Floppy diskler hem sakladığı bilgi kapasitesinin az olması hem de çabuk bozulmaları sebebi ile artık pek kullanılmazlar.
Bilgisayarda Veriler Nereye Kayıt Ediliyor?
Bilgisayara dışarıdan ekstra bir donanım takılmamış ise bilgisayarın dahili depolama alanı yani harddisk’e kaydedilir. Harddiske kayıt edilen veriler daha hızlı okunur daha hızlı bulunur.
Bilgisayarda Bilgiler Nasıl Kayıt Edilir?
Girilen veriler bilgisayarın depolaması kolay olan basit rakamlar olan 0 ve 1 lere dönüştürülür. Ardından işlenen sayılar bilgisayarın içinde bulunan donanımlar tarafından kayıt altına alınır. Son olarak rakamlar düzenlenir ve geçici depolama alanına taşınır program ve yazılımlar tarafından şekil verilir. İşlenen sayılar 0 ve 1 rakamları olduğundan örnek olarak, 0, 1, 10, 11, 100, 101 gibi sıralanarak gider. Sayılar değer veya diziyi temsil eden öğe olarak saklanır.
